Die sogenaamde verowerde gebied: omstrede grensstreek tussen die Oranje-Vrystaat en Lesotho (Basoetoland).

Abstract

• Opsomming: Kontemporêre grondeise van Lesotho ten opsigte van dele van die Oostelike Vrystaat, die sogenaamde Verowerde Gebied, bring die geldigheid van die internasionale grens tussen Lesotho en die RSA in die gedrang. Hierdie grens het egter as gevolg van 'n historiese proses en in ooreenstemming met toepaslike volkeregtelike beginsels tot stand gekom. Hierdie artikel belig die omstandighede van die okkupasie van die betrokke gebied, die botsende grondaansprake wat daarop gemaak is en gee 'n uiteensetting van die aanvanklike pogings om die groeiende grensdispuut deur onderhandelinge en verdrae te besleg. Met die uitbreek van die eerste Basoeto-oorlog in 1858 as gevolg van voortdurende grensskendings word onderhandeling met militêre konfrontasie vervang. Hierdie oorlog word beëindig deur die eerste verdrag van Aliwal-Noord wat ook grensbepalings bevat, maar dit verseker nie permanente vrede nie en in 1865 volg 'n tweede en in 1868 'n derde grensoorlog wat deur die anneksasie van Basoetoland (Maart 1868) deur Groot Brittanje en die tweede verdrag van Aliwal-Noord (1869) beëindig word. Die grensbepalings van hierdie verdrag – wat reeds die toets van die tyd deurstaan het – toon ooreenkomste met vroeëre verdrae, naamlik die Southey-verdrag (1848) en die Wodehouse- verdrag (1864). Die werklike omvang van die sogenaamde Verowerde Gebied word in hierdie artikel duidelik aangedui deur 'n kaart en 'n naamlys van die oorspronklike plase in die gebied.

• Summary: Lesotho, who has recently laid claim to parts of the eastern Free State, the so-called Conquered Territory, is disputing the legality of the boundary between Lesotho and the RSA. The boundary was, however, fixed as the result of an historical process and in accordance with the principles of international law. The article deals with the circumstances obtaining when the disputed area was first occupied, the opposing claims to it and the initial efforts to deal with the growing boundary question by negotiation and treaty. When the first Basuto War (1858) broke out because of recurrent boundary violations, the policy of negotiation had given place to military confrontation. The war concluded with the first treaty of Aliwal-North which contained boundary stipulations but did not achieve lasting peace. In 1865 a second and in 1868 a third frontier war broke out. The last one (1868) ended when Great Britain annexed Basutoland in March 1868 and the second treaty of Aliwal North was signed in 1869. The boundary determined by this treaty is very similar to that agreed upon earlier, such as in the Southey Treaty (1848) and the Wodehouse Treaty (1864). The real extent of the so-called Conquered Territory is indicated in the article by a map and a list of the original farms within this area.